Vừa qua, tại Hà Nội, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức Hội nghị tổng kết “Đoàn Thanh niên tham gia triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025”.
Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm
Hội nghị không chỉ điểm lại những kết quả, mô hình cụ thể mà còn cho thấy rõ vai trò ngày càng thực chất, chiều sâu và bền bỉ của tuổi trẻ trong một chương trình được xác định là trọng điểm chiến lược của đất nước.
Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm cho biết, năm 2025, các cấp bộ Đoàn đã tập trung triển khai hiệu quả các nội dung thuộc Tiểu dự án 2 – Dự án 3 và Tiểu dự án 3 – Dự án 10 của Chương trình Mục tiêu quốc gia, với trọng tâm là hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, thúc đẩy khởi nghiệp, thu hút đầu tư, đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đào tạo, tập huấn tại cơ sở.
Điểm nổi bật là các hoạt động được tổ chức có trọng tâm, trọng điểm, bám sát đặc thù từng địa bàn. Nhiều mô hình thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp, lập nghiệp gắn với lợi thế địa phương đã được xây dựng và nhân rộng.
Cùng với đó, các câu lạc bộ bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; các công trình, phần việc thanh niên phục vụ dân sinh như đường giao thông nông thôn, sân chơi cộng đồng, khu vui chơi thiếu nhi, thiết chế văn hóa cơ sở… được triển khai rộng khắp thông qua các chiến dịch tình nguyện cao điểm.
Trong năm 2025, Trung ương Đoàn đã tổ chức 3 lớp tập huấn cho 450 thanh niên dân tộc thiểu số, tập trung vào các nội dung then chốt như ứng dụng khoa học – công nghệ trong nông nghiệp, xây dựng chuỗi liên kết sản xuất – tiêu thụ, phát triển doanh nghiệp và kỹ năng quản trị, gọi vốn.
Các lớp học được thiết kế gắn với tham quan, học tập thực tế tại những mô hình khởi nghiệp thành công do chính thanh niên dân tộc thiểu số làm chủ. Song song đó, 3 ngày hội khởi nghiệp tại An Giang, Đắk Lắk và Điện Biên đã tạo không gian kết nối cho thanh niên vùng khó, với hơn 150 gian hàng khởi nghiệp, 600 thanh niên đối thoại trực tiếp với doanh nhân, và 89 gương thanh niên dân tộc thiểu số khởi nghiệp tiêu biểu được tuyên dương.
Dấu ấn nổi bật trong năm 2025 là việc xây dựng 14 mô hình chăn nuôi, thủy sản tại nhiều tỉnh miền núi, biên giới. Hàng trăm con bò lai sinh sản được trao cho các hộ dân tại Điện Biên, Cao Bằng, Quảng Trị, An Giang, Gia Lai, Đắk Lắk; hơn 91.600 con cá giống được hỗ trợ cho 86 hộ dân tại Nghệ An.
Cùng với đó, công tác nâng cao năng lực tổ chức thực hiện chương trình được chú trọng thông qua 12 lớp tập huấn về công tác dân tộc, kiểm tra, giám sát, góp phần nâng cao chất lượng triển khai ngay từ cơ sở.
Theo PGS.TS. Phạm Thị Tố Oanh, Trưởng Ban Kinh tế – Chính sách, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, mô hình thanh niên khởi nghiệp thông qua hợp tác xã đang trở thành điểm tựa kinh tế quan trọng. Hợp tác xã không chỉ giúp thanh niên giảm rủi ro, tăng sức cạnh tranh mà còn tạo việc làm, giữ chân lao động trẻ tại nông thôn, miền núi, gắn phát triển kinh tế với giảm nghèo bền vững.
Thực tế đã chứng minh hiệu quả của nhiều hợp tác xã do thanh niên làm chủ như HTX Quy Nhơn Xanh (Gia Lai), HTX Sen quê Bác (Nghệ An), HTX Duy Oanh (Quảng Nam) – những mô hình đang từng bước biến ý tưởng khởi nghiệp thành giá trị kinh tế cụ thể.
Là lực lượng xung kích, nòng cốt, Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã chủ động cụ thể hóa Chương trình Mục tiêu quốc gia bằng các hoạt động thiết thực, bám sát nhu cầu thực tiễn của thanh niên và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Các đội hình thanh niên tình nguyện chuyên trách được thành lập nhằm hỗ trợ chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện địa phương; đồng thời chú trọng đào tạo nghề, nâng cao trình độ học vấn và kỹ năng sống cho thanh thiếu niên dân tộc thiểu số, góp phần hạn chế tình trạng bỏ học, thất nghiệp và di cư tự do.
Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã khen thưởng cho các Ban, đơn vị Trung ương Đoàn, các tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc có thành tích xuất sắc trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025.
Các Ban, đơn vị Trung ương Đoàn, các tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc có thành tích xuất sắc trong tham gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025
Báo cáo từ các địa phương cho thấy, tại Quảng Trị, tuổi trẻ đã huy động nguồn lực xã hội hóa để xây dựng hạ tầng, xóa nhà tạm, hỗ trợ sinh kế cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, biên giới. Riêng năm 2025, tỉnh Đoàn đã vận động trên 3,56 tỷ đồng, xây mới 59 căn nhà, hỗ trợ hàng nghìn con giống cho người dân miền núi.
Trong khi đó, Tỉnh Đoàn Cao Bằng kiến nghị tiếp tục ưu tiên nguồn lực cho vùng biên giới đặc biệt khó khăn, lấy phát triển sinh kế bền vững cho thanh niên làm trọng tâm, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ chủ quyền, giữ vững an ninh trật tự từ cơ sở.
Bí thư Trung ương Đoàn Nguyễn Tường Lâm nhấn mạnh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi không chỉ là địa bàn khó khăn mà còn là khu vực trọng yếu về an ninh, chủ quyền. Do đó, tổ chức Đoàn cần tiếp tục “chọn việc đúng, làm việc sâu”, phát huy vai trò cơ sở, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ năng lực, đồng thời tham mưu hiệu quả các cơ chế chính sách đặc thù cho thanh niên.
Có thể khẳng định, thanh niên là lực lượng xung kích, nòng cốt và trực tiếp góp phần đưa Chương trình Mục tiêu Quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025 đi vào thực chất. Thông qua các mô hình sinh kế, khởi nghiệp, chuyển giao tri thức và hoạt động cộng đồng, thanh niên không chỉ tham gia thực hiện chính sách mà còn trở thành chủ thể thúc đẩy phát triển bền vững. Đây chính là yếu tố then chốt bảo đảm tính lan tỏa, hiệu quả và lâu dài của chương trình trong thực tiễn.