Báo chí giải pháp hay báo chí mang tính xây dựng đang trở thành xu hướng mới của báo chí thế giới. Bên cạnh các hoạt động phản ánh, phê phán, đấu tranh, báo chí còn thực hiện vai trò hiến kế, đề xuất các giải pháp, thể hiện vai trò tích cực hơn, trách nhiệm hơn đối với các vấn đề của đất nước, của xã hội.
Tổng Biên tập Báo Cần Thơ Trương Văn Chuyển
Theo nhà báo Trương Văn Chuyển - Tổng Biên tập báo Cần Thơ, báo chí giải pháp là một hướng tiếp cận trong lĩnh vực báo chí, tập trung vào việc tìm kiếm và trình bày các giải pháp khả thi cho những vấn đề xã hội, thay vì chỉ đưa tin về những sự kiện tiêu cực, hoặc các vấn đề khó khăn, hoặc những thông tin chỉ nhằm thỏa mãn sự tò mò, hiếu kỳ của công chúng.
“Hiện nay, mạng xã hội đã đặt ra cho báo chí chính thống nhiệm vụ nâng cao tính chiến đấu, tạo nên sự đồng thuận trong xã hội. Thực tiễn cho thấy chính thông tin ngập tràn thiếu kiểm soát, không bị ràng buộc bởi các quy chuẩn hoạt động như các cơ quan báo chí chính thống đã khiến cho người đọc trở nên hoài nghi với thông tin trên mạng xã hội mà chuyển sang tìm kiếm, xác thực thông tin từ các cơ quan báo chí chính thống. Điều đó cho thấy vai trò của báo chí chính thống vẫn được đề cao”, ông Trương Văn Chuyển nhấn mạnh.
Đặc biệt, Tổng Biên tập báo Cần Thơ nhấn mạnh, mục tiêu của cách tiếp cận báo chí giải pháp là mang đến cho người đọc cái nhìn chân thực hơn, đầy đủ hơn về những vấn đề mà con người và xã hội đang phải đối mặt, giúp thúc đẩy quyền công dân hiệu quả hơn. Các câu chuyện giải pháp có thể có nhiều dạng, nhưng có chung một số đặc điểm chính như: xác định các nguyên nhân gốc rễ của một vấn đề xã hội; làm nổi bật một câu trả lời hoặc các câu trả lời cho vấn đề đó...
Theo ông Trương Văn Chuyển trong thời đại thông tin phát triển, báo chí không chỉ đơn thuần là nguồn cung cấp thông tin mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển xã hội.
Thực tiễn cho thấy chính thông tin ngập tràn thiếu kiểm soát, không bị ràng buộc bởi các quy chuẩn hoạt động như các cơ quan báo chí chính thống đã khiến cho người đọc trở nên hoài nghi với thông tin trên mạng xã hội mà chuyển sang tìm kiếm, xác thực thông tin từ các cơ quan báo chí chính thống. Điều đó cho thấy vai trò của báo chí chính thống vẫn được đề cao.
Thực tế, báo chí giải pháp không né tránh tin tức tiêu cực, mà đưa tin về các vấn đề tiêu cực theo hướng xây dựng, tìm ra giải pháp khắc phục để đem lại kết quả tích cực hơn cho cộng đồng. Báo Cần Thơ đã mở các chuyên mục như Sổ tay (trên báo in) góp ý những vấn đề như việc tổ chức Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ sao cho văn minh; giải quyết tình trạng rác thải sao cho hiệu quả, đảm bảo mỹ quan đô thị, phát triển du lịch bền vững… Hay như mục “Diễn đàn” trên báo Cần Thơ điện tử đăng tải những bài bình luận, phân tích chuyên sâu và có tính xây dựng từ các chuyên gia, các nhà khoa học về các vấn đề xã hội quan tâm, ông Chuyển cho hay.
Báo Cần Thơ cũng thường xuyên có các bài viết về các giải pháp xã hội, tập trung vào việc phân tích và đề xuất các giải pháp hiệu quả, từ các phương pháp tăng cường an toàn thực phẩm, chăm sóc sức khỏe, bảo vệ môi trường, cho đến giáo dục và các giải pháp kinh tế, đầu tư, phát triển bền vững TP. Cần Thơ và khu vực ĐBSCL, góp phần xây dựng một cái nhìn toàn diện và lạc quan hơn về xã hội và thế giới.
Nhấn mạnh thêm về sự cần thiết của báo chí với những giải pháp căn bản, theo ông Chuyền báo chí giải pháp là một cách tiếp cận tiên tiến của báo chí chính thống để đưa thông tin hữu ích đến với độc giả. Khả năng tìm kiếm và đề xuất các giải pháp hiệu quả là điểm mạnh của báo chí giải pháp, giúp nó trở thành một công cụ quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững và mở ra cho báo chí chính thống con đường phát triển mới.
Trong đó, báo chí giải pháp đã cho thấy đó là một xu hướng tích cực, là cách tiếp cận tiên tiến của báo chí chính thống, phù hợp với sự vận động của báo chí trong giai đoạn hiện nay. “Phát triển theo xu hướng này, các cơ quan báo chí không chỉ thể hiện được vai trò đồng hành với Đảng, Nhà nước, các địa phương và nhân dân trong giải quyết các vấn đề thiết thực, cần kíp của xã hội, của đất nước, mà còn mở ra cho mình ‘một hướng đi mới’ như chủ đề Diễn đàn Tổng Biên tập năm 2024 đã đặt ra”, ông Chuyển nhấn mạnh.