Theo như quy định, người dân sẽ bị phạt tiền hoặc bị cưỡng chế tháo dỡ nhà ở, công trình xây dựng khi sử dụng đất không đúng với mục đích.
Mặc dù vậy, sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, 8 trường hợp sẽ không bị phá dỡ nếu đáp ứng các điều kiện gồm:
- Xảy ra sau ngày 4/1/2008 mà đã kết thúc trước 15/1/2018 với 3 trường hợp đầu, hành vi vi phạm kết thúc trước ngày 15/1/2018 với 5 trường hợp còn lại.
- Không vi phạm chỉ giới xây dựng;
- Không gây ảnh hưởng đến các công trình lân cận;
- Không có tranh chấp;
- Được xây dựng trên đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp;
- Hiện nay phù hợp với quy hoạch xây dựng được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
8 trường hợp xây dựng không phép, trái phép sẽ không bị tháo dỡ (đủ điều kiện) gồm:
1. Công trình xây dựng theo quy định của pháp luật phải có giấy phép xây dựng mà không có giấy phép xây dựng.
2. Công trình xây dựng sai nội dung giấy phép xây dựng được cơ quan có thẩm quyền cấp.
3. Công trình xây dựng sai thiết kế được cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt; sai quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
4. Hành vi tổ chức thi công xây dựng công trình sai giấy phép xây dựng được cấp đối với trường hợp cấp giấy phép sửa chữa, cải tạo.
5. Tổ chức thi công xây dựng công trình sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp đối với trường hợp cấp giấy phép xây dựng mới.
6. Tổ chức thi công xây dựng công trình không có giấy phép xây dựng mà theo quy định cần phải có giấy phép xây dựng.
7. Xây dựng công trình sai thiết kế được phê duyệt hoặc sai quy hoạch xây dựng hoặc thiết kế đô thị đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt đối với công trình xây dựng được miễn giấy phép xây dựng.
8. Đối với hành vi xây dựng không phép, xây dựng sai phép, xây dựng sai thiết kế được phê duyệt theo quy định của Nghị định 23/2009/NĐ-CP mà đã ban hành quyết định cưỡng chế phá dỡ, nhưng đến ngày 30/11/2013 vẫn chưa thực hiện.