Lần đầu tiên trong lịch sử chế tác trang sức, một viên ruby tự nhiên đã được "trồng" thành công ngay trên một chiếc nhẫn. Phương pháp này, do Sofie Boons – giảng viên kiêm nhà nghiên cứu thiết kế trang sức tại Đại học Tây Anh (UWE), Bristol phát triển, đã tạo ra một hướng đi hoàn toàn mới cho ngành công nghiệp đá quý.
Ý tưởng đằng sau kỹ thuật này bắt đầu với việc sử dụng một mảnh ruby nhỏ, hay còn gọi là "hạt giống" ruby, được lấy từ các vụn đá quý thải ra. Thay vì khai thác thêm từ tự nhiên, Boons tận dụng những viên ruby bị bỏ đi này và đặt chúng vào một khung bạch kim. Điều đặc biệt của phương pháp này là viên đá quý sẽ phát triển dần dần ngay trong chiếc khung nhẫn nhờ một quá trình hóa học phức tạp.
Boons sử dụng một chất hóa học gọi là flux, có khả năng giảm nhiệt độ cần thiết để kích thích viên ruby phát triển. Quá trình này xảy ra trong một lò luyện, với thời gian từ 5 đến 50 giờ, tùy thuộc vào kích thước và độ tinh khiết mong muốn của viên ruby. Đây là một bước tiến vượt bậc trong ngành trang sức, vì nó không chỉ giảm thiểu năng lượng tiêu thụ so với các phương pháp "trồng" đá quý trong phòng thí nghiệm, mà còn tận dụng những vật liệu bỏ đi để tái chế thành những viên đá quý mới.
Theo Boons, quy trình "trồng tại chỗ" này là hoàn toàn mới và chưa từng được thực hiện thành công trước đây. Điều này không chỉ tạo ra những viên đá quý với vẻ ngoài tự nhiên, mà còn mang lại những đặc điểm tăng trưởng độc đáo, khó đoán trước – điều mà các nhà thiết kế trang sức luôn mong muốn. Những mặt cắt và hình dạng không hoàn hảo này giúp viên ruby trông tự nhiên và thú vị hơn nhiều so với những viên đá quý được trồng từ đầu trong phòng thí nghiệm.
Phương pháp của Boons đặc biệt hấp dẫn vì nó thách thức quan niệm truyền thống rằng đá quý nhân tạo không thể đẹp và tự nhiên như đá quý khai thác từ lòng đất. Theo Boons, các đặc điểm tăng trưởng tự nhiên của viên ruby do chính quy trình hóa học tạo ra là yếu tố khiến những viên đá này trở nên độc đáo và hấp dẫn.
Một trong những lợi ích lớn nhất của phương pháp này là tính bền vững. Việc khai thác đá quý từ lòng đất thường gây ra những tác động nghiêm trọng đến môi trường và tiêu tốn nhiều tài nguyên thiên nhiên. Không chỉ vậy, việc trồng đá quý trong phòng thí nghiệm theo cách truyền thống cũng tiêu hao một lượng năng lượng khổng lồ.
Phương pháp mới của Boons sử dụng ít năng lượng hơn và tận dụng những mảnh vụn đá quý bị bỏ đi, từ đó giảm thiểu lượng tài nguyên cần thiết để tạo ra đá quý mới. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn tạo ra một giải pháp thân thiện với thiên nhiên cho ngành công nghiệp đá quý.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu hoàn toàn bền vững, nhà thiết kế trang sức Rebecca Enderby từ Bristol nhấn mạnh rằng, dù đá quý "trồng" có tiềm năng thân thiện với môi trường hơn, quá trình sản xuất của chúng vẫn cần nhiều năng lượng. Do đó, việc kết hợp sử dụng các nguồn năng lượng xanh trong quá trình sản xuất sẽ là chìa khóa để đảm bảo rằng các viên đá quý tự trồng này thực sự thân thiện với môi trường.
Phương pháp mới này không chỉ thay đổi cách sản xuất đá quý, mà còn thay đổi cách nhìn nhận về giá trị của chúng. Theo Enderby, những viên đá quý tự trồng trong phòng thí nghiệm không phải là hàng giả, mà chúng là phiên bản mô phỏng chính xác quá trình phát triển tự nhiên của đá quý dưới lòng đất qua hàng nghìn năm. Điều này khiến chúng trở thành sự thay thế hoàn hảo và kinh tế hơn so với những viên đá quý khai thác từ các mỏ.
Giá trị của những viên đá quý "trồng" không chỉ nằm ở giá cả phải chăng hơn, mà còn ở tính bền vững và thân thiện với môi trường. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm có nguồn gốc bền vững và ít gây hại cho thiên nhiên.
Kỹ thuật trồng ruby của Boons hiện đang là một phần trong nghiên cứu tiến sĩ của bà và đã nhận được tài trợ vòng thứ hai từ Đại học Tây Anh (UWE). Điều này cho thấy tiềm năng to lớn của phương pháp này không chỉ đối với ruby mà còn với nhiều loại đá quý khác. Với sự hỗ trợ từ Đại học Bristol, Boons dự định mở rộng nghiên cứu của mình để áp dụng kỹ thuật này cho nhiều loại đá quý khác như sapphire hay emerald, góp phần đa dạng hóa ngành công nghiệp đá quý.
Mục tiêu tiếp theo của Boons là rút ngắn thời gian phát triển của các viên đá quý và tối ưu hóa quá trình để nó trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn. Hiện tại, quá trình trồng một viên ruby mất từ 5 đến 50 giờ, tùy thuộc vào kích thước và độ tinh khiết của viên đá. Bằng cách giảm thời gian này, Boons hy vọng sẽ tạo ra một quy trình sản xuất đá quý không chỉ thân thiện với môi trường mà còn hiệu quả về mặt kinh tế.
Việc phát triển kỹ thuật trồng đá quý ngay trên những chiếc nhẫn không chỉ mang tính đột phá về mặt kỹ thuật mà còn mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp trang sức. Những viên ruby tự trồng không chỉ đẹp mắt, tự nhiên mà còn thân thiện với môi trường và giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của việc khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Phương pháp mới này là minh chứng rõ ràng cho thấy khoa học và nghệ thuật có thể hòa quyện với nhau để tạo ra những sản phẩm đẹp, độc đáo và bền vững hơn. Khi nhận thức về môi trường ngày càng gia tăng, những viên đá quý tự trồng như thế này sẽ ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng và đánh giá cao, hứa hẹn một tương lai sáng lạn cho ngành trang sức bền vững.
*Theo Theo BBC