Mở rộng thí điểm tách dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập
Vấn đề tạo cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển tỉnh Khánh Hòa (địa phương có vị trí địa lý đặc thù – nơi có huyện đảo Trường Sa, cảng Cam Ranh và là nơi kết nối khu vực miền Trung, Tây Nguyên), đang được dư luận quan tâm. Đây cũng là vấn đề Quốc hội đang lấy ý kiến tại Kỳ họp thứ 3. Trong đó, tại phiên họp ngày 10/6, đại biểu Phan Thái Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam) bày tỏ quan điểm, đề nghị Quốc hội cho thí điểm mở rộng tất cả các dự án nhóm B được phép tách dự án bồi thường, hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công, thành dự án độc lập do Hội đồng nhân dân tỉnh xem xét, quyết định.
Về quy định cho phép sử dụng ngân sách cấp huyện trong tỉnh Khánh Hòa để hỗ trợ huyện Khánh Sơn và huyện Khánh Vĩnh, dự thảo Nghị quyết quy định: “Hội đồng nhân dân tỉnh Khánh Hòa quyết định cho phép các huyện, thị xã, thành phố được sử dụng ngân sách cấp huyện, thị xã, thành phố và các nguồn hợp pháp khác của Tỉnh để hỗ trợ huyện Khánh Sơn và huyện Khánh Vĩnh trong việc phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”.
Đại biểu Phan Thái Bình cho rằng, phạm vi hỗ trợ như quy định còn hẹp, đề nghị quy định cho phép các đơn vị cấp huyện của tỉnh Khánh Hòa được hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh đối với hai huyện này, không phải chỉ trong phòng, chống khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Cũng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Nguyễn Tạo (Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng) nhìn nhận: Việc thí điểm tách dự án bồi thường giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công; thực hiện các dự án giao thông và các công trình hạ tầng khác thì vấn đề khó khăn nhất là công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng. Vì vậy, thí điểm cơ chế này cho tỉnh Khánh Hòa thực sự phù hợp. Khi địa phương làm chủ đầu tư, bám sát cơ sở hơn, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, từ đó, bảo đảm quyền lợi cao nhất cho người dân bị ảnh hưởng, bảo đảm giá cả, việc đền bù thỏa đáng, phần tái định cư thuận lợi hơn, tạo điều kiện sinh kế cho bà con ổn định cuộc sống về lâu dài.
Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Tạo đề nghị làm rõ thêm hiệu lực pháp lý của kết quả kiểm đếm về giá đất, việc thỏa thuận với dân, việc công khai giá để bảo đảm tính thuyết phục rõ ràng, minh bạch, không ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân trong quá trình triển khai chuẩn bị dự án. Đồng thời, không làm tăng kinh phí giải phóng mặt bằng, ảnh hưởng đến cân đối ngân sách nhà nước, quyền và lợi hợp pháp của nhà đầu tư.
Đại biểu cũng đề nghị Chính phủ nhanh chóng đánh giá, tổng kết toàn diện kết quả thí điểm để nhân rộng áp dụng cơ chế này trên phạm vi toàn quốc.
Phải có tầm nhìn dài hạn
Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) bày tỏ quan điểm đồng tình sự cần thiết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa, nhưng cũng đề nghị các Bộ, ngành chuyên môn kiểm soát chặt chẽ việc chuyển mục đích sử dụng đất rừng, không làm ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng được chuyển mục đích.
Bên cạnh đó, việc cho phép huyện, thị, thành phố của tỉnh sử dụng ngân sách của mình để hỗ trợ huyện Khánh Sơn, huyện Khánh Vĩnh là cần thiết, vì đây là hai huyện nghèo, có đông đồng bào dân tộc thiểu số; để hai huyện này theo kịp phát triển với các huyện, thị xã, thành phố của tỉnh khi ngân sách cấp trên hỗ trợ có hạn.
Còn đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) thì lưu ý, cần cân nhắc thận trọng khi chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa.
Đại biểu nhấn mạnh, trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, vấn đề an ninh lương thực và chống biến đổi khí hậu rất cần được quan tâm, không chỉ thực hiện trong hiện tại mà còn phải có tầm nhìn dài hạn. Vì vậy, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị cần cân nhắc thận trọng khi chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, cần phải giới hạn trong tầm kiểm soát và phải nằm trong tổng thể quy hoạch đất quốc gia.
Về vấn đề thực hiện chuẩn bị thu hồi đất tại Khu kinh tế Vân Phong và huyện Cam Lâm, đại biểu cho rằng, chưa thỏa đáng khi được áp dụng một chính sách như nhau với hai địa bàn cách xa nhau về điều kiện tự nhiên, dân cư và các yếu tố kinh tế - xã hội khác. Đại biểu đề nghị cần nghiên cứu ban hành chính sách riêng cho phù hợp với thực tế, đảm bảo tính khả thi của chính sách khi tới đây Nghị quyết được ban hành.