Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024 được tổ chức nhân Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5; kỷ niệm 65 năm thành lập Bộ Khoa học và Công nghệ (1959- 2024). Giải thưởng được Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức lần đầu tiên vào ngày 18/5/2014 nhằm khích lệ, tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu khoa học cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, góp phần thúc đẩy khoa học và công nghệ Việt Nam hội nhập và phát triển. Đến nay, Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã trở thành một trong những Giải thưởng khoa học uy tín tại Việt Nam, được cộng đồng khoa học đánh giá cao.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt trao giải thưởng Tạ Quang Bửu 2024 cho 2 nhà khoa học (ảnh VOV)
Mới đây, tại Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024 do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức, hai nhà khoa học đã được vinh danh với các công trình nghiên cứu về lĩnh vực Vật lý và Môi trường.
Đó là Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Thanh - Viện Vật lý, Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam với một công trình được công bố trên Tạp chí Physical Review Letters, là tạp chí khoa học hàng đầu thế giới của ngành Vật lý. Công trình thể hiện 3 kết quả đột phá về hướng nghiên cứu, có ý nghĩa quan trọng cho phát triển công nghệ máy tính lượng tử. Giáo sư Mikhail Kiselev (đồng tác giả của công trình) cho rằng, ý tưởng của Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Thanh là một "kiệt tác tao nhã" về vật lý hiện đại. Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Thanh là nhà khoa học nữ thứ tư được vinh danh tại Giải thưởng Tạ Quang Bửu.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Mạnh Trí - Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội với cụm ba công trình được công bố trên các tạp chí khoa học thuộc top 5% hàng đầu thế giới trong các ngành kỹ thuật môi trường, độc học, sức khỏe và đột biến gen - góp phần giải quyết vấn đề cấp bách mang tính toàn cầu hiện nay là ô nhiễm môi trường do sự phát tán của các hóa chất tổng hợp.
Phát biểu đại diện các tác giả vinh dự được nhận Giải thưởng, Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Thanh bày tỏ sự bất ngờ, xúc động khi được trao giải thưởng Tạ Quang Bửu, giải thưởng danh giá của Khoa học và Công nghệ Việt Nam; khẳng định, Giải thưởng là một minh chứng cho tình yêu Vật lý dành cho bà. Gửi lời nhắn nhủ tới các bạn trẻ, Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Thanh nói: “Hãy dám sống vì đam mê, vì tình yêu của các bạn, rồi tình yêu sẽ được hồi đáp một cách xứng đáng nhất”.
Qua 10 năm triển khai, Ban Tổ chức Giải thưởng đã nhận được hơn 400 hồ sơ tham dự. Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã trao tặng Giải thưởng cho 18 nhà khoa học là tác giả của các công trình khoa học xuất sắc và 4 nhà khoa học trẻ. Các nhà khoa học đoạt Giải thưởng là những tấm gương để các nhà khoa học Việt Nam - đặc biệt là các nhà khoa học trẻ tiếp tục nỗ lực thực hiện các nghiên cứu khoa học đỉnh cao, góp phần đưa khoa học và công nghệ hội nhập, phát triển.
Các nhà khoa học đạt Giải thưởng trong các năm qua là những tấm gương để các nhà khoa học Việt Nam - đặc biệt là các nhà khoa học trẻ tiếp tục nỗ lực thực hiện các nghiên cứu khoa học đỉnh cao, góp phần đưa KH&CN hội nhập, phát triển.
Năm 2024, Bộ KH&CN triển khai tiếp nhận hồ sơ đăng ký Giải thưởng Tạ Quang Bửu từ tháng 11/2023 đến tháng 1/2024. Tổng số hồ sơ tiếp nhận là 97 hồ sơ, trong đó có 76 hồ sơ trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, 21 hồ sơ trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; 71 hồ sơ đề cử Giải thưởng chính và 26 hồ sơ đề cử Giải thưởng trẻ.
Giải thưởng đã ghi nhận sự phân bố đa dạng của các nhà khoa học xuất sắc về độ tuổi, giới tính, vùng miền trên cả nước, thuộc đầy đủ các ngành trong lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật.