Trong bài phát biểu dẫn đề, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, sau gần 6 thập kỷ hình thành và phát triển, có thể khẳng định chưa bao giờ ASEAN ở vị thế tốt như hiện nay và cũng chưa bao giờ ASEAN phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay.
ASEAN đang hướng đến các mục tiêu đến năm 2045 với khát vọng về một cộng đồng phát triển năng động, gắn kết, tự cường
ASEAN là hạt nhân thúc đẩy đối thoại, hợp tác và phát triển, là tâm điểm của hàng loạt sáng kiến, liên kết ở khu vực nhưng cũng là trọng điểm của cạnh tranh chiến lược gay gắt. Vai trò trung tâm của ASEAN đang được thừa nhận rộng rãi nhưng có lúc, có nơi chưa được hiệu quả. ASEAN là khối kinh tế lớn thứ 5 thế giới nhưng chênh lệch trình độ phát triển còn đáng kể. Mức độ hợp tác, liên kết nội khối còn chưa thực sự bền chặt. Những thực tế đó đòi hỏi ASEAN càng cần phải có tầm nhìn chiến lược toàn diện, nâng cao sự chủ động, khả năng thích ứng để nắm bắt cơ hội, hóa giải thách thức, phát triển ổn định, bền vững.
Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, gần 3 thập kỷ tham gia ASEAN, Việt Nam luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, quốc phòng, an ninh, kinh tế. Việt Nam luôn nỗ lực hết mình vì một ASEAN đoàn kết, vững mạnh, có vai trò, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới. Con đường phát triển của Việt Nam trong tiến trình đổi mới, hội nhập luôn gắn liền với ASEAN và đã gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực trong mối quan hệ chặt chẽ này.
Tuy nhiên, Việt Nam cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức vì là nước đang phát triển, có nền kinh tế đang chuyển đổi với quy mô khiêm tốn, độ mở cao, sức chống chịu hạn chế với các cú sốc bên ngoài.
Đây cũng là những thách thức chung mà nhiều quốc gia ASEAN phải đối mặt trên hành trình phát triển, đòi hỏi phải có sự đoàn kết, tin tưởng, chung sức đồng lòng của tất cả các nước thành viên, sự hợp tác, hỗ trợ của các đối tác, bạn bè quốc tế. “Chúng ta cùng kiên trì theo đuổi cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân, toàn diện để ngôi nhà chung ASEAN vững vàng trong mọi hoàn cảnh, phát triển nhanh và bền vững”, Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu.
ASEAN đang hướng đến các mục tiêu đến năm 2045 với khát vọng về một cộng đồng phát triển năng động, gắn kết, tự cường. Để thực hiện tầm nhìn ASEAN 2045, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị tăng cường đoàn kết, hợp tác thống nhất trong đa dạng, nêu cao tinh thần độc lập, tự cường, tự chủ chiến lược của ASEAN, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, đồng thời tôn trọng sự khác biệt, bảo đảm hài hòa lợi ích, kiên định lập trường, nguyên tắc của ASEAN về các vấn đề an ninh, phát triển của khu vực và trên thế giới. Cùng với đó là tăng cường tin cậy chiến lược trong ASEAN và trong quan hệ với các đối tác, góp phần ngăn ngừa xung đột, duy trì môi trường hòa bình, an ninh ổn định, thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.
Ngoài ra, cần tăng cường chuyển đổi số, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, tạo ra các động lực tăng trưởng mới, bền vững cho ASEAN trong thời gian tới. Đồng thời, tăng cường huy động mọi nguồn lực xã hội thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nhất là hợp tác công - tư, tạo đột phá chiến lược về thể chế, nhân lực, hạ tầng và quản trị quốc gia, giúp ASEAN phát triển nhanh, bền vững.
“Chúng ta tin tưởng rằng ASEAN đã và đang đóng góp ngày càng chủ động, tích cực hơn cùng cộng đồng quốc tế trong định hình tương lai của thế giới. Ngày mai bắt đầu từ hôm nay. Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa cùng các quốc gia thành viên, các đối tác và bạn bè quốc tế, nhất là các nước ASEAN, chung tay viết tiếp những câu chuyện thành công, mở ra tương lai thống nhất trong đa dạng, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển ở khu vực và trên thế giới, lấy con người là trung tâm, là chủ thể cho sự phát triển, không để ai bị bỏ lại phía sau”, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh.
Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, điểm khác biệt lớn nhất của "Diễn đàn Tương lai ASEAN" so với các diễn đàn khác, đây là diễn đàn dành riêng cho ASEAN, của ASEAN, vì ASEAN và vì người dân của ASEAN.
Với chủ đề “Xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển nhanh, bền vững, lấy người dân làm trung tâm”, Diễn đàn sẽ thể hiện những mối quan tâm và khát vọng chung. Đối với một khu vực có dân số gần 700 triệu người, tất cả đều khao khát một tương lai tốt đẹp hơn, tăng trưởng bền vững phải là trọng tâm trong chiến lược phát triển.
“Chúng ta phải cố gắng tạo ra một cộng đồng không chỉ thúc đẩy tiến bộ kinh tế mà còn đảm bảo rằng nguồn lợi từ tăng trưởng được chia sẻ một cách công bằng giữa tất cả các dân tộc”, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, nhấn mạnh.
Diễn đàn được kỳ vọng sẽ tạo khuôn khổ để các bên liên quan của khu vực và ngoài khu vực cùng đến tham gia cung cấp các ý tưởng, sáng kiến cho quá trình xây dựng tầm nhìn ASEAN đến năm 2045 và thực hiện tầm nhìn trong thời gian tới; đại diện cho tiếng nói và đóng góp của khu vực vào nỗ lực định hướng phát triển tương lai của thế giới thông qua Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai của Liên Hợp Quốc, dự kiến tổ chức vào tháng 9 tới.
Đây cũng là đóng góp cụ thể của Việt Nam trong nỗ lực chung nhằm hướng tới xây dựng Cộng đồng ASEAN lấy người dân làm trung tâm, thúc đẩy quá trình phát triển nhanh và bền vững của ASEAN.
Trước đó, trong khuôn khổ các hoạt động của Diễn đàn, chiều ngày 22/4, tại Học viện Ngoại giao diễn ra phiên Đối thoại trực tiếp giữa Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn và thanh niên ASEAN với chủ đề: “Thanh niên ASEAN - Tương lai ASEAN: Vai trò của thanh niên trong định hình tương lai của ASEAN” với hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Diễn đàn Tương lai ASEAN là sáng kiến được Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố nhân dịp tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 tại Indonesia (tháng 9-2023). Đối với Việt Nam, đây dự kiến sẽ là sự kiện đa phương lớn nhất chúng ta chủ trì tổ chức trong năm 2024. Sáng kiến này một lần nữa thể hiện sự chủ động, tích cực của Việt Nam, mong muốn đóng góp tích cực hơn cho hợp tác khu vực và mong muốn phát huy vai trò dẫn dắt, nòng cốt của Việt Nam trong hợp tác khu vực và trên phạm vi toàn cầu.