Truy xuất nguồn gốc được triển khai từ lâu trên thế giới
Trên thế giới, truy xuất nguồn gốc được các quốc gia triển khai từ lâu. Ví dụ, ở Mỹ, năm 2002, Luật chống khủng bố sinh học đã quy định về lưu trữ, hồ sơ truy xuất nguồn gốc thực phẩm. Hay ở châu Âu, năm 2005, yêu cầu các nước thành viên trong EU phải thực hiện truy xuất nguồn gốc. Ở Úc, năm 2017 bắt đầu thực hiện họat động truy xuất nguồn gốc với sản phẩm, hàng hóa. Ở Nhật, 2005, bắt đầu thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc ở thịt bò...
Tại Việt Nam, cùng với sự vận động của thị trường, yêu cầu đối với hàng hoá của người tiêu dùng ngày càng khắt khe hơn theo xu hướng tìm hiểu sâu về thông tin sản phẩm, hàng hóa. Sự quan tâm của người tiêu dùng không chỉ giới hạn ở chất lượng hay mẫu mã mà còn bao gồm cả thông tin liên quan đến quá trình tạo ra sản phẩm và đưa sản phẩm cuối cùng đến khách hàng, đặc biệt với những sản phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khoẻ như nông sản, thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm,...
Hoạt động truy xuất nguồn gốc bảo đảm chất lượng, tính an toàn của sản phẩm, hàng hóa. (Ảnh minh họa)
Tuy nhiên, hiện hoạt động truy xuất nguồn gốc và áp dụng tem truy xuất nguồn gốc nước ta đang tồn tại một số vấn đề khó khăn, bất cập, như: Truy xuất nguồn gốc mới chỉ tập trung áp dụng ở một số sản phẩm và thị trường lớn; Hệ thống truy xuất nguồn gốc mang tính khép kín, không có khả năng mở để các bên tham gia hệ thống truy xuất nguồn gốc này có thể tham gia với các hệ thống truy xuất nguồn gốc khác; Truy xuất nguồn gốc đòi hỏi tính chuẩn hóa cao, yêu cầu các bên tham gia truy xuất nguồn gốc cần thống nhất dùng chuẩn chung. Tuy nhiên, tập quán sản xuất nhỏ lẻ, manh mún gây hạn chế cho việc thống nhất giữa các bên tham gia truy xuất nguồn gốc;
Các giải pháp truy xuất nguồn gốc tại Việt Nam chưa được kết nối và có được sự thừa nhận của quốc tế gây khó khăn cho hoạt động xuất khẩu; Việc khai báo, cập nhật thông tin truy xuất, in và dán tem chưa được kiểm soát chặt chẽ; Chưa có chương trình, hệ thống, cơ quan đánh giá chứng nhận hệ thống truy xuất nguồn gốc mang tính khách quan để tạo sự tin tưởng cho người tiêu dùng, người sử dụng...
Chuẩn bị vận hành Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia
Để bắt kịp xu hướng phát triển và triển khai truy xuất nguồn gốc trên thế giới, ngày 19/01/2019, Thủ tướng đã ban hành Quyết định số 100/QĐ-TTg, phê duyệt “Đề án triển khai áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc” (Đề án 100) nhằm xác định những nhiệm vụ cần triển khai để nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước, đẩy mạnh hoạt động truy xuất nguồn gốc phục vụ hội nhập quốc tế và bảo đảm chất lượng, tính an toàn của sản phẩm, hàng hóa.
Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia (NBC) được Bộ Khoa học và Công nghệ (Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia) giao là chủ đầu tư xây dựng Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá Quốc gia. Hiện tại, Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hoá Quốc gia đang trong quá trình thuê hạ tầng công nghệ thông tin và dự kiến vận hành chính thức trong Quý III/2024.
Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia cho biết, nhằm đẩy nhanh tiến độ kết nối kỹ thuật với môi trường Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia, tính đến ngày 24/5/2024, các tỉnh Long An, Cà Mau, Cần Thơ đã thực hiện đặt lệnh yêu cầu kết nối kỹ thuật với môi trường Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia…
Bên cạnh đó, hiện nay các tỉnh Thái Bình, Bắc Giang, Hòa Bình, Chi cục Quản lý chất lượng Nông, Lâm sản và Thủy sản tỉnh Hưng Yên đang được Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia hỗ trợ và thực hiện triển khai các bước để kết nối với Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia.
Vào ngày 03/4/2024, Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia đã có văn bản thông báo đến Sở Khoa học và Công nghệ và Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tỉnh, thành phố về môi trường kết nối kỹ thuật với Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia tại địa chỉ: https://sandbox.truyxuatnguongoc.gov.vn.
Lãnh đạo NBC cho biết, quá trình triển khai thực hiện, Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia luôn sẵn sàng đồng hành, phối hợp và hỗ trợ các địa phương trong việc kết nối kỹ thuật với môi trường Cổng thông tin Truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa Quốc gia được nhanh chóng và hiệu quả.