Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, có những cái tên đình đám là người gốc Hoa như “công chúa mía đường” Đặng Huỳnh Ức My (con gái ông Đặng Văn Thành), Trần Lệ Nguyên – người có sức ảnh hưởng không nhỏ trong lĩnh vực dầu ăn tại Việt Nam, Trầm Thuyết Kiều, Trầm Trọng Ngân - những người con của đại gia Trầm Bê...
Tuy nhiên, danh sách này chưa phản ánh hết được tầm ảnh hưởng của nhóm doanh nhân gốc Hoa bởi họ còn sở hữu cổ phần tại các doanh nghiệp chưa niêm yết. Đó là những “chú khách” (cách gọi về người gốc Hoa thời xưa) chưa lộ diện như Vưu Khải Thành (Biti’s), Lý Ngọc Minh (gốm sứ Minh Long)…
Gia tộc đứng sau thương hiệu giày Biti's
Nhắc đến gia tộc Hoa kiều giàu có tại Việt Nam không thể bỏ qua gia đình "vua giày dép" Vưu Khải Thành. Thương hiệu Biti’s được gia đình ông Thành thành lập từ những năm đầu thập niên 80.
Ông Vưu Khải Thành sinh năm 1950, dân tộc Hoa. Đầu thập niên 80 của thế kỷ trước, ông cùng vợ là bà Lai Khiêm khởi đầu sự nghiệp kinh doanh với 15 công nhân và những chiếc máy rỉ sét năng suất thấp.
Ảnh: Forbes Việt Nam.
Thời điểm đó, Biti’s là 2 tổ hợp sản xuất Bình Tiên và Vạn Thành nằm tại đường Bình Tiên, quận 6, TP HCM. Ban đầu, doanh nghiệp chỉ là các loại dép cao su xuất khẩu, thị trường chủ yếu là Liên Xô cũ và các nước Đông Âu. Đầu thập niên 1990, Biti's chuyển hướng tập trung sang thị trường nội địa và gây được thiện cảm của người dùng Việt nhờ câu “Nâng niu bàn chân Việt”.
Tuy nhiên, người góp phần nâng tầm thương hiệu Biti's không phải doanh nhân Vưu Khải Thành mà là con gái của ông, Vưu Lệ Quyên. Ái nữ nhà Biti's đã đem tới hàng loạt những cải cách lớn như sử dụng mô hình cửa hàng tiếp thị thay vì bán hàng qua kênh đại lý, áp dụng phần mềm ERP và SAP để quản lý đến lập dự án sản xuất, marketing, mô hình cửa hàng Biti’s cho mọi thành viên trong một gia đình.
Hơn 40 năm trên thương trường, vợ chồng ông Vưu Khải Thành bắt đầu chuyển giao công việc kinh doanh cho các con. Hiện, con gái của ông, Vưu Lệ Quyên đang nắm giữ chức vụ CEO của Biti’s, trong khi ông Vưu Khải Thành là Chủ tịch HĐQT công ty.
Gia tộc nhà Trầm Bê - đại gia một thời trong ngành ngân hàng
Dù từng vướng vòng lao lý do những sai phạm trong kinh doanh nhưng hiện tại ông Trầm Bê vẫn đang nắm giữ khối tài sản 879 tỷ đồng và là người giàu thứ 139 trên thị trường chứng khoán. Khối tài sản này đến từ việc ông Trầm Bê sở hữu lượng lớn cổ phiếu STB của Sacombank và BCI của Xây dựng Bình Chánh.
Ngoài ông Trầm Bê, 3 người con của ông cũng góp mặt trong danh sách này, trong đó ông Trầm Trọng Ngân đứng thứ 43 với khối tài sản trị giá hơn 2.836 tỷ đồng. Hai người còn lại là Trầm Khải Hòa và Trầm Thuyết Kiều lần lượt sở hữu khối tài sản 1.060 tỷ đồng và 860 tỷ đồng.
Ông Trầm Bê từng giữ chức vụ Chủ tịch HĐQT CTCP Đầu tư xây dựng Bình Chánh (BCI) từ năm 1999, sau đó rời khỏi vị trí này vào năm 2016. Ông từng là một cái tên nổi tiếng trong ngành ngân hàng và từng giữ chức Phó Chủ tịch thường trực ngân hàng Sacombank.
Sau khi hoàn thành thi hành 2 bản án hình sự với tổng cộng 7 năm tù, ông Trầm Bê đã trở lại thương trường. Tháng 5 vừa qua, ông chính thức trúng cử thành viên HĐQT CTCP Bệnh viện đa khoa tư nhân Triều An nhiệm kỳ 2022 - 2027 với tỷ lệ tán thành suýt soát 99%.
Bộ đôi Cô Gia Thọ - Trần Lệ Nguyên: Cú bắt tay của ông vua bút bi và đế chế thực phẩm Kido
Nói về những cái bắt tay của những doanh nhân người Hoa tại Việt Nam, không thể không nhắc đến ông chủ của hãng bút bi Thiên Long - Cô Gia Thọ và hai anh em ông chủ tập đoàn Kinh Đô (Kido) - Trần Kim Thành, Trần Lệ Nguyên.
Năm 2018, Tập đoàn Thiên Long cho hay sẽ bắt tay với Kido để đầu tư một số dự án phát triển sản phẩm mới đáng chú ý, trong đó có việc hợp tác với CTCP Tập đoàn Kido để cung cấp hàng hóa cho chuỗi cà phê & trà Chuk Chuk.
Ông Cô Gia Thọ.
Ông Cô Gia Thọ khởi nghiệp với bút bi Thiên Long, một sản phẩm tưởng như thu tiền lẻ nhưng giờ đây Thiên Long đã là một thương hiệu lớn trên thị trường văn phòng phẩm tại Việt Nam.
Ngoài việc làm Chủ tịch HĐQT Thiên Long, ông Thọ còn là Chủ tịch HĐQT CTCP Thiên Long Long Thành, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc CTCP Đầu tư Thiên Long An Thịnh, thành viên HĐQT CTCP chế biến thực phẩm Kinh Đô Miền Bắc (một phần từ kết quả cái bắt tay với gia tộc Trần Lệ Nguyên). Hiện gia tộc Cô Gia đang nắm giữ lượng cổ phiếu TLG trị giá khoảng 3.600 tỷ đồng.
Về phía anh em ông Trần Lệ Nguyên – Trần Kim Thành, ông Trần Lệ Nguyên hiện là Phó Chủ tịch thường trực, Tổng Giám đốc CTCP Tập đoàn Kido (KDC). Ngoài ra, ông Nguyên hiện còn là Chủ tịch HĐQT CTCP Dầu thực vật Tường An (TAC), thành viên HĐQT Tổng Công ty công nghiệp Dầu thực vật Việt Nam (VOC), thành viên HĐQT của các doanh nghiệp khác gồm: Kidoland, CTCP Thực phẩm đông lạnh Kido (KDF).
Anh em tỷ phú gốc Hoa của Kido.
Trong khi đó, anh trai ông Nguyên là Trần Kim Thành, hiện là Chủ tịch HĐQT của các doanh nghiệp gồm CTCP Tập đoàn Kido, CTCP Thực phẩm đông lạnh Kido, Công ty công nghiệp Dầu thực vật Việt Nam.
Năm 2021, KDC đã mua thêm 36% cổ phần VOC, tăng tỷ lệ sở hữu lên 87%. Năm 2021, Kido là công ty sở hữu 30% thị phần dầu ăn. 6 tháng đầu năm 2022, 83% doanh thu của công ty cũng đến từ mảng này. Trước khi thống trị thị trường dầu ăn, hai anh em đại gia này từng nắm thị phần lớn trên thị trường bánh kẹo tại Việt Nam.
Ngoài Trần Kim Thành – Trần Lệ Nguyên, các thành viên trong gia tộc này gồm: Vương Bửu Linh (vợ ông Thành), Vương Ngọc Xiềm (vợ ông Nguyên), Trần Quốc Nguyên (em trai), Trần Vinh Nguyên (anh trai), Vương Bửu Ngọc, Vương Thu Lệ, Vương Bửu Dinh, đều đang sở hữu lượng lớn cổ phần chi phối tại CTCP Tập đoàn Kido, CTCP Thực phẩm đông lạnh Kido, CTCP Dầu thực vật Tường An và Tổng Công ty công nghiệp Dầu thực vật Việt Nam với tổng trị giá lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng.
Gia tộc “vua gốm sứ” Lý Ngọc Minh
Kế thừa truyền thống làm gốm 4 đời của dòng họ Lý (thời ông nội của nhà sáng lập Lý Ngọc Minh) có bề dày hơn 100 năm, Minh Long I bắt đầu từ sản xuất gốm mỹ nghệ xuất khẩu ra nước ngoài, sau năm 1995, doanh nghiệp chuyển hướng sang sản xuất sứ gia dụng cao cấp.
Minh Long I hiện có nhiều dòng sản phẩm, từ dòng dùng cho gia đình, dòng chuyên dùng cho nhà hàng, khách sạn (Ly’s Horeca), dòng sản phẩm dưỡng sinh (HealthyCook) đến sứ mỹ thuật trang trí, trang sức…
Ông Lý Ngọc Minh không phải là người duy nhất trong gia đình theo đuổi nghiệp gốm sứ. Nhiều thành viên gia đình ông Lý Ngọc Minh cùng tham gia công ty Minh Long I. Ông Minh vừa chính thức rời vị trí Tổng giám đốc từ giữa 2022, chuyển giao cho con trai lớn Lý Huy Sáng. Vợ ông, bà Lý Ngọc Dung nhiều năm làm Phó tổng giám đốc. Ba người con còn lại là Lý Kha Trân, Lý Huy Đạt và Lý Huy Bửu giữ các trọng trách về tài chính, thiết kế và sản xuất.
Gia tộc mía đường của ông Đặng Văn Thành
Ông Đặng Văn Thành sinh năm 1960, là người Việt gốc Hoa, gia đình truyền thống làm nghề đông y nhưng ông lại mang trong mình máu kinh doanh từ nhỏ. Sau khi rời khỏi lĩnh vực ngân hàng, vợ chồng ông Đặng Văn Thành nhanh chóng củng cố vai trò trong ngành mía đường Việt Nam thông qua việc thực hiện các thương vụ M&A đình đám.
TTC Group tiền thân là cơ sở sản xuất cồn do ông Đặng Văn Thành và vợ Huỳnh Bích Ngọc thành lập năm 1979. Sau hơn 40 năm phát triển, TTC Group trở thành tập đoàn kinh doanh đa ngành, hoạt động trong nhiều lĩnh vực: nông nghiệp, năng lượng, bất động sản, du lịch…
Doanh nhân Đặng Văn Thành là người dẫn dắt hoạt động của TTC Group trên cương vị Chủ tịch TTC. Bà Huỳnh Bích Ngọc, Phó chủ tịch TTC Group, là Chủ tịch TTC Sugar và TTC Land.
Ngoài vợ, ông Đặng Văn Thành có ba con đang sát cánh kinh doanh cùng gia đình. Đặng Hồng Anh, con trai cả, Phó chủ tịch TTC Group, Phó chủ tịch TTC Land. Con thứ Đặng Huỳnh Ức My, Phó chủ tịch TTC Group phụ trách các hoạt động nông nghiệp và đầu tư. Hai người còn lại Đặng Huỳnh Anh Tuấn và Đặng Huỳnh Thái Sơn sau khi du học đã gia nhập tập đoàn.
Đại gia ngành thép Trần Xảo Cơ
Ở trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, gia đình ông Trần Xảo Cơ – Chủ tịch HĐQT CTCP Hữu Liên Á Châu (HLA) được coi là một gia đình kín tiếng.
Hữu Liên Á Châu là doanh nghiệp sản xuất ống thép và đang niêm yết cổ phiếu trên sàn UpCom. Doanh nghiệp này có mối liên hệ mật thiết với CTCP Thép Nam Kim (NKG) và CTCP Minh Hữu Liên (MHL), chuyên sản xuất các sản phẩm tiện ích từ sắt thép. Cả hai doanh nghiệp này đều đang niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán.
Trong đó, CTCP Thép Nam Kim do ông Hồ Minh Quang, con rể của ông Trần Xảo Cơ làm Chủ tịch HĐQT. Ông Quang hiện nắm giữ hơn 12% cổ phần tại công ty này. Hai người con của ông Trần Xảo Cơ là Trần Uyển Nhàn (vợ ông Quang) và Trần Tuấn Nghiệp hiện cũng đang sở hữu cổ phần tại CTCP Hữu Liên Á Châu.